کادوس آوا: نشست تاریخ شفاهی نشریات فرهنگی، هنری و ادبی گیلان، پنجشنبه ۲۹ اردیبهشت ساعت ۵ عصر با حضور چهره‌های مطرح هنر و ادبیات گیلان و با سخنرانی محمود نیکویه، محقق و منتقد و رضا نوزاد، نویسنده و محقق و نمایش مستند رشت‌نامه به کارگردانی حامد اریب برگزار شد.
در ابتدای نشست که مزدک پنجه‌ای، شاعر و روزنامه‌نگار، مدیریت آن را برعهده داشت، بیان کرد: «روال برنامه بدین‌ترتیب است که آقای نوزاد از ابتدای تشکیل مطبوعات در گیلان تا انقلاب اسلامی را بررسی خواهند کرد و بعد از انقلاب تا اکنون را آقای نیکویه عهده‌دار خواهند بود و پیرامون آن صحبت خواهند کرد.» سپس مزدک پنجه‌ای از رضا نوزاد دعوت به عمل آورد تا سخنرانی درباره‌ی تاریخ نشریات فرهنگی و ادبی گیلان از آغاز تا ۱۳۵۷ را آغاز کند.
رضا نوزاد عنوان کرد سعی می‌کند در این نشست نگاهش به نشریات گیلان از ابتدا تا سال ۵۷ با رویکرد ادبیات توأم باشد و به دلیل عدم دسترسی به تمام نشریات گیلان این مقاله ناقص است و امیدوار است که اهل فن در این راه کمکش کنند.
سپس با اشاره به روزنامه‌ی «خیرالکلام» بیان کرد: اولین روزنامه‌ی محلی گیلان بود که از تاریخ ۲۴ جمادی الثانی ۱۳۲۵ ق، تقریباً به مدت سه سال، به همت افصح‌المتکلمین چاپ و منتشر شد. در اولین شماره مطلبی داشت با عنوان مکاشفات که داستان‌واره‌ای است بدون نام نویسنده و احتمالاً از خود افصح‌المتکلمین است.
او سپس به دیگر نشریه‌ی گیلان اشاره و بیان کرد: انجمن ملی ولایتی گیلان دومین نشریه گیلان از ۲۲ رجب ۱۳۲۵ تا ۲ شعبان همان سال در چهار شماره منتشر شد و این روزنامه هم خالی از شعر نبود و دبیرالممالک پاره‌ای از اشعار خود را در آن منتشر کرد. «نسیم شمال روزنامه‌ی بعدی بود که پنجاه روز بعد از خیرالکلام منتشر شد و به خاطر انتشار اشعارش، به گونه‌ای که ورد زبان مردم بود معروف شده بود.»
نوزاد سپس با اشاره به روزنامه‌ی جنگل گفت: این روزنامه، از یکشنبه ۱۹ شعبان ۱۳۳۵ تا ذیقعده ۱۳۳۸ در سه دوره و چهار سال انتشار نیز، اشعاری به فارسی و گیلکی منتشر کرد.
این محقق در ادامه عنوان کرد: روند انتشار داستان و شعر، به همین طریق در نشریات ادامه یافت و وزنه بیشتر به سمت شعر متمایل بود. «ابراهیم فخرایی با انتشار مجله‌ی فروغ از دی ۱۳۰۶ تا آذر ۱۳۰۷ در ۱۲ شماره و ده جلد دری دیگر به ادبیات باز نمود.»
نویسنده‌ی تاریخ مطبوعات گیلان افزود: از ابتدا تا سال ۵۷ حدود ۱۸۰ نشریه انتشار یافت و هزاران نویسنده‌ی گیلانی در آن‌ها قلم زدند.
این محقق سپس به نشریه‌ی هفت‌گز اشاره کرد و بیان کرد از نشریات طنز رشت بود و از جمعه ۲۹ آذر ۱۳۳۰ تا جمعه ۹ خرداد ۱۳۳۱ در ۱۷ شماره و هفتاد و دو صفحه انتشار یافت و از طرف دیگر اکثر نویسندگان این نشریه با نام مستعار آثار خود را به چاپ می‌سپردند.
نویسنده‌ی کتاب «گیلان در وقایع اتفاقیه» بیان داشت: ویژه‌ی هنر و ادبیات را می‌توان نخستین نشریه‌ی ادبی واقعی گیلان به شمار آورد. «روانشاد صالح‌پور با همتی جانکاه حدود چهار سال و نیم به چاپ این ویژه‌نامه در رشت اقدام نمود. ویژه‌نامه‌ای که در سراسر کشور با استقبال روبه‌رو شد و جایگاهی ویژه داشت»
بعد از سخنرانی رضا نوزاد فیلمی به کارگردانی حامد اریب به نام رشت‌نامه نمایش داده شد.
سپس از محمود نیکویه، محقق و نویسنده دعوت شد تا پیرامون نشریات فرهنگی گیلان در بعد از انقلاب صحبت کند. این محقق در ابتدای صحبت خود بیان کرد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بر نظام سلطنتی، فضایی انقلابی بر جامعه حکمفرما شد و با ظهور بهار آزادی در سال ۵۷، نشریات گیلان از تأثیرش برکنار نماندند. «نشریاتی مانند بازار، سایه‌بان، طالب حق، فریاد گیلان به خاطر وابستگی مدیران‌شان به رژیم سابق به محاق تعطیلی فرو رفته بودند و نشریات جدید با مدیرانی تازه‌نفس با عناوینی چون دامون جکتاجی، گیله‌مرد مرادیان، نقش قلم رضایی‌راد به میدان آمده بودند.»
این نویسنده در ادامه عنوان کرد: در این میان محمدتقی صالح‌پور همچنان به انتشار ویژه‌نامه‌ی هنر و ادبیات همت کرد، اما اینبار بدون وابستگی به نشریه‌ی محلی دیگر و صرفاً با هزینه‌ی شخصی و همکاری نویسندگانی چون حسن حسام، فرامرز طالبی و بهزاد عشقی به انتشار ویژه‌نامه‌ی هنر و ادبیات پرداخت.
نویسنده‌ی «نادره‌کاران» افزود: انتشار ویژه‌نامه نقش قلم با فعالیت دوباره‌ی صالح‌پور در دهه‌ی ۶۰ آغاز شد. «در زمستان سال ۶۵، بهزاد عشقی به همراه محمد رضایی‌راد ویژه‌نامه‌ای پیرامون هنر و ادبیات منتشر کردند. این ویژه‌نامه که از شماره‌ی دوم در اردیبهشت سال ۱۳۶۶ انتشار یافت، بر عهده‌ی صالح‌پور قرار گرفت و تا شماره‌ی ۵ که در سال ۶۷ انتشار آن توسط علی صدیقی صورت گرفت، با همکاری صالح‌پور ادامه داشت.»
این نویسنده سپس با اشاره به اینکه محمدتقی صالح‌پور بعد از سپردن ویژه‌نامه‌ی هنر و ادبیات به صدیقی، اینبار با نشر کادح همکاری کرد، می‌افزاید: «او با راه‌اندازی یک صفحه‌ی داخلی روزنامه با عنوان گیلائو در سال ۱۳۶۹ اینبار به میدان‌داری شاعران گیلکی‌سرا پرداخت و به انتشار اشعار آن منطقه همت کرد. آشنایی صالح‌پور با مدیر کادح، علی طاهری موجب شد که او بار دیگر دست به انتشار ویژه‌نامه زند. اینبار با کمک علی‌رضا پنجه‌ای موفق به نشر جُنگ کادح در زمستان ۱۳۷۰ شد. باید دانست که قبل از صالح‌پور، علی‌رضا پنجه‌ای با کمک بهزاد عشقی ویژه‌نامه‌هایی از نشریه کادح انتشار می‌دادند.»
این منتقد در ادامه به نشریات دیگری اشاره کرد که از میان آن‌ها می‌توان به گیله‌وا، گیلان زمین، قاف و دوات و … اشاره کرد.
لازم به ذکر است در این نشست افرادی چون احمد اداره‌چی گیلانی، علی‌رضا پنجه‌ای، دکتر محمد حسن اصغرنیا، جلال پویا رنجبر، دکتر سید هاشم موسوی، مهدی دلگرم، ماهان سیارمنش و … حضور داشتند.
