تالاب‌ها، اکوسیستم‌های با ارزشی هستند که از کارکردهای متنوعی مانند تنوع زیستی درکنار ارزش‌های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی متعدد برخوردار هستند. کشور ما ایران نیز در چند نقطه از این نعمات الهی بهره‌مند است که متأسفانه با برخی مشکلات مواجه هستند. محققان کشور وضعیت آلودگی تالاب انزلی به فلزات سنگین را در یکی از مهم‌ترین آن‌ها بررسی کرده‌اند.
تالاب‌ها علاوه بر جنبه‌های تنوع زیستی، با کارکردهای مختلف خود، زندگی جوامع انسانی را نیز تا حد زیادی تحت تأثیر قرار داده‌اند. کنترل و کیفیت آب‌های سطحی یکی از موارد کلیدی در برنامه‌های حفاظت محیط زیست در بسیاری از کشورها است. بااین‌حال، امروزه بسیاری از رودخانه‌ها و تالاب‌ها به بستری جهت انتقال پساب‌ها و پسماندها تبدیل شده‌اند و منابع آلوده‌کننده نقطه‌ای و غیر نقطه‌ای بر کیفیت آن‌ها تأثیر می‌گذارند. بر همین اساس تعیین مقادیر آلاینده‌های زیست‌محیطی و بررسی اثر آن‌ها بر کیفیت آب‌های سطحی برای انتخاب مناسب‌ترین فعالیت مدیریتی، بسیار حائز اهمیت است.
بنا بر اعتقاد محققان، فلزات سنگین درنتیجه عمل هوازدگی سنگ‌ها و خاک‌ها، فعالیت‌های آتش‌فشانی و انسانی به اکوسیستم‌های آبی راه می‌یابند. فلزات سنگین به علت اثرات سمی، توان تجمع زیستی در گونه‌های مختلف آبزیان، تخریب ناپذیر بودن و وارد شدن به زنجیره‌های غذایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. بسیاری از فلزات به‌طور طبیعی از اجزا متشکل اکوسیستم‌های آبی به‌حساب می‌آیند و حتی تعدادی از آن‌ها در بقای موجودات زنده نقش حائز اهمیتی را ایفا می‌کنند. بااین‌وجود چنانچه میزان این عناصر به دلایل گوناگونی از حدود معینی فراتر رود باعث به مخاطره افتادن حیات آبزیان می‌شود، زیرا سریعاً سبب بر هم خوردن تعادل بوم‌شناختی شده و موجبات نابودی زیستی اکوسیستم را فراهم می‌سازد.
این موضوع دستمایه گروهی از پژوهشگران دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان برای انجام یک مطالعه‌ای تحقیقاتی قرار گرفته است.
در این پژوهش، تغییرات زمانی و مکانی فلزات سنگین در تالاب بین‌المللی انزلی در یک بازه زمانی هفت‌ساله به‌صورت علمی، ارزیابی شده است. بدین منظور، محققان فوق از هشت ایستگاه مختلف این تالاب شامل هند خاله، تالاب غربی (آب کنار)، سیاه درویشان، سرخانکل، نوخاله، تالاب شرق، پیر باز، زیر پل بندر انزلی در فاصله سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۳ و طی چهار فصل، نمونه‌برداری کردند و سپس این نمونه‌ها را ازلحاظ میزان آلودگی به فلزات سنگین سرب، نیکل، روی و کادمیوم مورد بررسی قرار دادند.
نتایج این بررسی‌ها نشان داد که در بین ایستگاه‌ها بیشترین غلظت فلزات در ایستگاه پیر بازار وجود داشته است. همچنین، غلظت این فلزات در فصل بهار و تابستان نسبت به بقیه فصل‌ها بیشتر بود.
مریم فلاح، پژوهشگر گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان و همکارش در این پژوهش می‌گویند: «نتایج حاصله نشان داد که ترتیب غلظت فلزات در آب ایستگاه‌های مختلف در چهارفصل به‌صورت کاهشی ازاین‌قرار بود: نیکل، کادمیوم، روی و سرب. همچنین در کل، غلظت فلزات نسبت به سال ۱۳۸۶ روند افزایشی نشان داد و بیشتر از استانداردهای موجود بود».
به بیان این محققان دانشگاهی، «برای کنترل این وضع در تالاب ارزشمند انزلی، لازم است روش‌های مدیریتی مناسبی جهت ارزیابی زیست‌محیطی جامع و کنترل آلاینده‌هایی که منشأ انسانی دارند انجام شود. بدین منظور می‌توان پایش های کیفی آب را در طول سال اجرا کرد و درنهایت، با کاهش بار آلی پساب‌های صنعتی، شهری و کشاورزی، به بهسازی تالاب انزلی دست یافت».
