بسیاری از مردم که تجربه کوهنوردی ندارند از آن به عنوان ورزش یاد می کنند، برخی از مردم از آن به عنوان عشق و برخی دیگر از کوهنوردی به عنوان شیوه زندگی یاد میکنند.
ولی واقعیت این است که کوهنوردی ورزشی است آمیخته با عشق، استقامت و قدرت که تکرار آن آنسان را به شیوههای جدیدی از سبک زندگی سوق میدهد که در طولانی مدت آنچنان تاثیری در جنبههای مختلف زندگی فرد ایجاد میکند که در حقیقت تبدیل به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی میشود که جدایی بین آنها امری محال و ناممکن است.
شاید در بین همه ورزشها یکی از خاص ترین ورزشهایی که صبر و تحمل بالایی نیاز دارد کوهنوردی باشد، ورزشی که هر کسی نمی تواند در آن تحمل و مداومت زیادی داشته باشد ، ورزشی که پر از هیجان و لحظات ناب و تکرار ناشدنی است، کوهنوردی یکی از ورزش های است که بسیاری از مردم قطعا” تلاش کرده اند تا در آن وارد شوند ولی به خاطر سختی و شرایط خاص آن نتوانستند زمان زیادی در آن دوام بیاورند و نهایتا بار اول و یا دوم آنرا کنار گذاشته اند کوهنوردی ورزشی است که بسیاری از مردم در ابتدا با کلی انرژی در آن وارد می شوند و کلی وسایل و تجهیزات ورزشی خرید می کنند ولی در نهایت نمی توانند بیش از یکبار از آنها استفاده کنند چون بعد از بار اول بیخیال این ورزش می شوند.
کوهنوردی مثل تمامی ورزش های نیاز به یک سری اقلام تخصصی دارد اقلامی که بدون آنما پیمودن مسیر بسیار سخت و چه بسا غیر ممکن باشد.
با هر قدمی که در مسیر صعود به کوه برمیدارید، اعتمادبهنفس شما افزایش مییابد. در ابتدای راه، روحیهتان عوض شده و بدنتان از حالت به اصطلاح کرختی خارج میشود. زمانی که تا نصفههای کوه بالا میروید، هرچند کمی احساس خستگی خواهید کرد اما امید رسیدن به قله و هدف نهایی، جانی تازه به بدنتان خواهد بخشید. البته کوهنوردی الزاماً فتح قله نیست بلکه همین که شما پا به مناطق کوهستانی بگذارید و فرصت پیادهروی در دامنههای کوه را به خود بدهید، از مزایای آن بهرهمند خواهید شد. سازمان ملل متحد روز ۱۱ دسامبر را که مصادف با ۲۰ آذر می شود، در سال ۲۰۰۲ به عنوان روز جهانی کوهستان و کوهنوردی نامگذاری کرد. هر کسی در مقطعی از زندگیاش علاقهمند میشود پا در مسیر کوهنوردی بگذارد. چه یک کوهنورد تازهکار باشید و چه یک ورزشکار حرفهای برای عبور از گردنهها و رسیدن به قلهها لاجرم به وسایل و تجهیزات کوهنوردی نیاز دارید که به بهانه روز جهانی کوهستان و کوهنوردی در پرونده زندگیسلام با ضروریترین آنها و قیمتهایشان آشنا خواهید شد.
کفش کوهنوردی و یخشکن
شاید مهم ترین وسیلهای که در کوهنوردی به کارتان میآید یک جفت کفش کوهنوردی مناسب باشد. در واقع این کفشها باید کشش و پایداری لازم را در عبور از زمینهای ناهموار، صخرهها و سنگلاخها داشته باشند. همچنین کف آنها نباید منعطف و بیش از حد نرم باشد. دلیل آن هم این است که وقتی روی زمینهای ناهموار قدم بر میدارید، به طور مداوم وضعیت پاهایتان تغییر میکند و این سبب خستگی زودرس آن ها میشود. پس کفش مخصوص کوهنوردی دارای یک کفی بزرگ و مقاوم در برابر ضربات است. همچنین کفش کوهنوردی به دو دسته عایق و غیر عایق تقسیم میشود. کفشهای عایق مناسب کوهنوردی در فصول سرد سال و زمانی است که بیشتر مسیر شما کوهستانی باشد. این کفشها معمولاً از دو لایه تشکیل شدهاند که لایه داخلی همان لایه عایق و لایه بیرونی معمولاً ضد آب است. در سوی مقابل کفشهای غیرعایق فاقد لایه داخلی بوده و به همین دلیل سبکتر و راحتتر هستند.علاوه بر کفش برای افراد حرفهای تر، خرید یخ شکن که زنجیری میخدار شبیه به چنگک است و به زیر کفش کوهنوردی متصل میشود تا در مسیرهای برفی و یخی مانع از لیز خوردن کوهنورد شود، توصیه میشود.
کلاه مخصوص کوهنوردی، تابستانی و زمستانی
کلاه مخصوص کوهنوردی به دو دسته تابستانی و زمستانی تقسیم میشود. کلاه تابستانی معمولا به صورت لبه دار و سه تکه است. دو تکه پارچه سبک و ضخیم در دو طرف آن و یک تکه پارچه توری در جلوی آن قرار دارد تا در زمان کوهنوردی و طبیعت گردی در فصول گرم سال از تابش مستقیم نور خورشید به سر و صورت جلوگیری کند.کلاه زمستانی هم تقریبا همانی است که صخرهنوردها استفاده میکنند. این کلاه معمولاً یک لایه سختتر از جنس پلاستیک یا فایبر گلاس روی خود دارد تا در مسیرهای سنگلاخی و مناطق کوهستانی از سر محافظت کند. همچنین جایی برای گرفتن چراغقوه روی آنها تعبیه شده تا در شبها راهگشای شما باشد. برای خرید این مدل از کلاهها باید بیشتر هزینه کنید.
عصای کوهنوردی و کلنگ یخ
عصای کوهنوردی به شما این امکان را میدهد که در زمان بالارفتن از تپهها و کوه بالاتنه خود را در مسیر سربالایی قرار دهید و هنگام پایین آمدن از کوهها به زانوهایتان فشار وارد نکنید. برخی از مطالعات نشان میدهند که عصای کوهنوردی میتواند فشار وارد بر زانوها را تا ۴۰ درصد به خصوص در سراشیبیهای طولانی کاهش دهد. از طرفی صرف نظر از بحث سنی، استفاده از این نوع ابزارها در هنگام کوهنوردی باعث صرفهجویی در انرژی و کاهش درد زانو میشود. بیشتر عصاهای کوهنوردی بازار قابل جمع شدن هستند و در یکی از این سه مدل یعنی تلسکوپی از نوع سه تکه، تاشو و ترکیبی موجود است. عصاهای کوهی از نوع تلسکوپی جزو گزینههای بسیار قوی و قابل تنظیم هستند، در حالی که مدلهای تاشو سبکاند و به علت کوچکی به راحتی جابهجا میشوند. همچنین مدلهای ترکیبی امکان ارائه ترکیبی از ویژگیهای مطرح در سایر مدلها را میدهد. کلنگ کوهنوردی از سه قسمت سر، شفت و میخچه تشکیل شده است. قسمت سر که شبیه کلنگ است یک تیغه تیز اره مانند برای برش و یک تیغه پهن تیشه مانند برای کندن دارد. دسته یا شفت معمولا از جنس فولاد یا استیل و بسیار محکم است که در انتهای آن یک میخچه قرار گرفته تا کلنگ در زمین و برف فرو رود. قیمت کلنگ یخهای اورجینال حتی تا ۸ میلیون تومان هم میرسد.
کوله پشتی کوهنوردی
کولهها برحسب طول سفر و مدت زمان مصرف، سایزبندی میشوند. برای یک شب، کولههای کمتر از ۳۰ لیتر مناسب است که بیشتر برای دوچرخهسواری یا پیادهروی و مسافت کم استفاده میشود. برای اقامت ۱تا ۳ شب کوله تا ۵۰ لیتری که به راحتی میتوان وسایلی همچون چادر، کیسه خواب، ظروف و… به همراه داشت. برای سفر ۳ تا ۵ شب کوله با ظرفیت ۸۰ لیتر که جزو پرطرفدارترین کولههای کوهنوردی هستند. برای بیشتر از ۵ شب کوله تا ۱۱۰ لیتر مناسب است که میتوان هر تجهیزات و ابزارآلات تخصصی را با خود برد. ممکن است دو کوله حجم یکسانی داشته باشند اما قابلیت تحمل وزنهای آنها مختلف باشد. شکل کولههای کوهنوردی به گونهای است که یک محفظه بزرگ برای وسایل دارند و در اطراف کوله، جیبهای متنوعی هستند. بزرگترین شاخصه این کولهها بافت تهویهدار در پشت آنهاست که هنگام فعالیت و در زمان عرق کردن، رطوبت را به خود جذب می کند و پشت کوهنورد را خشک و خنک نگه میدارد. همچنین این بافتها باعث می شود جریان هوا به طور متناوب در گردش باشد و تعرق را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. کمربندهای کوله موجب انتقال وزن از شانه به باسن می شود و از کمردرد و احساس خستگی جلوگیری میکند. همچنین بندهای سینه فشار واردشده روی قفسه سینه را کنترل می کند و تجهیزات را سرجای خود ثابت نگه میدارد.
چادر کوهنوردی
براساس سرعت و سهولت نصب و برپایی چادرهای مسافرتی به چند نوع تقسیم میشوند: چادرهای عصایی یا میلهای که برای باز کردن اینها باید بخشهای مختلفش را به شکل عصای نابینایان به هم متصل کنید. چادرهای اتوماتیک که از یک سری ستون تشکیل شدهاند که برای بازکردن آن فقط کافی است ستونها را باز کنید. در این صورت چادر به خودی خود باز میشود. چادرهای فنری که داخل پارچه آنها فنر داشته و معمولا باعث بستهبندی گرد این چادرها میشود. هنگام خروج چادر از بستهبندی و رها کردن آن، خود به خود و بلافاصله چادر باز میشود. چادرهای بادی که از تیوبهایی تشکیل شده که توسط یک پمپ باد میشوند. چادرهای بادی میله ندارند اما حجم و وزن بیشتری نسبت به چادرهای فوری دارند و مناسب کولهگردی نیستند.
تجهیزات اتراق و کمپینگ
برای داشتن یک شب راحت در جنگل یا کوهستان نیاز به یک کیسه خواب استاندارد دارید. برای خرید کیسه خواب باید به چند شاخصه بسیار مهم توجه داشت: طراحی آن که آیا امکان غلت زدن دارد یا خیر. وزن و حجم بستهبندی که بتوان راحت با خود حمل کرد. قدرت حفظ گرما و مقاومت در برابر سرما برای سفرهای زمستانی. ضدآبی، تنفسپذیری و جنس پارچه که برای محیط مرطوب و… مناسب است یا خیر. سعی کنید در سفرهای ابتدایی به تنهایی سفر نکنید و حتما با عدهای باسابقه همسفر شوید. ضمن این که حتما به چند نفر از اعضای خانواده یا دوستان خود اطلاع دهید که با چه کسانی و برای چه مدتی به کجا سفر کردهاید تا در مواقع اضطراری به کمک شما بیایند. اگر در فصل زمستان و پاییز یا در شرایطی در هوای سرد و بارانی به سفر میروید باید از چادرهای ضدآب استفاده کنید یا چادرهایی که دارای یک روکش ضدآب هستند. پیشنهاد میشود یک زیرانداز زیر چادر بیندازید تا هم به عنوان عایق سرمای زمین عمل کند و هم چادر مسافرتی آسیب نبیند. برای آشپزی در طبیعت بهتر است از باربیکیوهای کمپینگ استفاده کنید. همراه خود حتما آب داشته باشید، برای خوردن، شستوشو، پختوپز و… برای این که چیزی را فراموش نکنید بهتر است از یک چک لیست استفاده کنید. هنگام روز به زدن کمپ اقدام کنید چون به خوبی میتوان محل را شناسایی و کمپ خوب و ایمنی را برپا کرد. سعی کنید برای خوردن وعدههای غذایی از قبل برنامهریزی کنید که مثلا یک وعده ساندویچ سرد آماده میخوریم و وعده دیگر مثلا روی آتش غذا درست میکنیم و…
لباس کوهنوردی
هر فصل لباس کوهنوردی مخصوص خود را دارد و یک کوهنورد با تنظیم لباس کوهنوردی میتواند دمای هوای بدن خود را مناسب با شرایط تنظیمکند. پوشاک کوهنوردی باید از جنسی باشد که سریع خشکشود. توصیه حرفهایها این است که اگر تازهکار هستید همه ملزومات لباس کوهنوردی را یک جا نخرید. چون ممکن است در انتخاب جنس و اندازه، اشتباهکنید. در خرید بلوز کوهنوردی باید به الیاف، تنفسپذیری، محافظت از آفتاب، کشش و بهطور ویژه کیفیت زیپ بلوزهای رویه توجهکرد. قیمت بلوز کوهنوردی از حدود ۲۸۰ هزارتومان شروع میشود. شلوار کوهنوردی یکی از اساسیترین پوشاک مورد استفاده در کوهنوردی است و برای خرید آن باید به مواردی مانند اندازه، شرایط آبوهوایی کوهنوردی، جنس، فاق، کمر، دوخت و طراحی و همچنین رنگ توجهکنید. بهترین شلوار کوهنوردی موردی است که امکان تنفس در آن باشد و کوهنورد را برای حرکت محدودنکند.
جوراب کوهنوردی یکی دیگر از ملزومات کوهنوردی است که قبل از خرید آن باید موارد استفاده، نوع و فصل فعالیت آن را مشخصکرد. اندازه و فیتبودن و جنس و الیاف از موارد مهمی است که برای خرید جوراب کوهنوردی باید در نظربگیرید. برای مثال برای کوهنوردی و پیادهرویهای سبک باید از جورابهای سبک استفادهکرد. جورابهای نیمهضخیم که در سرتاسر خود بالشتک و ضخامت دارند برای پوشیدن روی جوراب پایه، مناسب کوهپیمایی و صعودهای بارکشی هستند.
تجهیزات پخت و پز کوهنوردی
هرچند کوهنوردان زیاد از سنگینشدن کولهشان استقبالنمیکنند اما داشتن تجهیزات پختوپز حداقلی از واجبات هر کوله است. اصلا خیلیها به عشق آشپزی سبک در طبیعت به دل کوه میزنند. نکته مهم در خرید این تجهیزات توجه به وزن، کمجا بودن و جنس آنهاست. قاشق، چنگال و کارد سفری که قابل جمعشدن در یک محفظه است، یک فلاسک جمعوجورِ استیل برای نوشیدنی، فلاسک غذا و ظروف کوهنوردی که شامل یک کتری، قابلمه و تابه کوچک است از دیگر تجهیزات پختوپز در کوه است. همچنین کوهنوردانی که صعودهای طولانی دارند به یک فندک و اجاق کوهنوردی نیازدارند که فشار کپسول آن برای ارتفاعات هم مناسب باشد. قیمت تجهیزات کوهنوردی بنا به وسایلی که به آن نیازدارید یا نوع کوهپیماییتان متفاوت خواهد بود و خرید وسایلی که از آنها گفتیم از یک میلیون به بالا شروعمیشود.
لوازم امداد و نجات
هر کوهنوردی با توجه به دور بودن از هر نوع مرکز درمانی باید در کوله خود یک سری وسایل و تجهیزات امدادونجات اولیه داشتهباشد. کیف کمکهای اولیه شامل گاز، بتادین، الکل و…، سوت نجات که در کوهستان برای علامتدادن استفادهمیشود، ابزار جلوگیری از سقوط مانند طناب محکم، دستکش و کلاه ایمنی کار در ارتفاع، انواع پمادهای سوختگی و چراغقوه پیشانی از جمله تجهیزات برای امدادونجات حین کوهنوردی است. بهتر است از جعبه کمکهای اولیه شروع و بعد بنا به نوع کوهنوردی تجهیزات خود را کاملکنید و طرز استفاده درست از آنها را هم یادبگیرید.