قدیمی ترین مدرسه رشت با عنوان دانشسرای عالی رشت در محله ساغریسازان که ۱۲۰ سال قدمت دارد فرسوده در گوشه ای از رشت رها شده و نیازمند یاری مسئولان و سازمان های مرتبط است.
بناهای تاریخی شهر رشت اگرچه میراث دار تمدن مردم این شهر از گذشته تا به امروز است اما متاسفانه کمتر به آنها پرداخته و معرفی شده‌اند.
روند روبه رشد شهرنشینی به همراه رشد فیزیکی سریع و ناهنجار سکونتگاه هـای شـهری و همچنین گسترش ساخت و سازهای نامتناسب شهری موجب زیان بیشتر به بافتهای فرسوده تاریخی،بی هویتی شهر و تأثیر منفی بر ساکنین شهر را در بر دارد.
بهسازی و مرمت مو به مو، تکمیل بناها به سبک گذشته و کاربری مـوزه‌ها و مرمـت بافـت و بناهـای شهری موجب پابرجایی و زنده ماندن تمدن شهری خواهد بود.
شهر خاطرات
رشت یکی از آن شهرهایی است که در خیابان ها و کوچه‌هایش می توان اثری تاریخی را در هر آنجایی که چشم کار می کند دید . خشت خشت این بناها خاطراتی را از زمان گذشته در این شهر نمایان می کند که رها کردن آنها موجب فراموشی و فرسوده شدن آنها می شود.
مرکز استان گیلان از پیشینه غنی فرهنگی و تاریخی، آثار زیادی برخوردار است که همیشه مورد توجه گردشگران بوده اما، بناهای تاریخی و عمارت های این شهر ناشناخته مانده و کمتر به گردشگران معرفی می شود.
انتهای محله قدیمی ساغریسازان، خیابان دانشسرا خیابانی که چندین بار نامش تغییر کرد اما در نهایت به پاس عمارت باشکوهی که ۱۲۰ سال استوار ایستاده، خیابان «دانشسرا» نام گرفت،عمارتی با نام دانشسرای رشت یا مدرسه رشیدی با آن ظاهر فرسوده خودنمایی می کند . شاید افراد کمی از نسل های جدید از وجود چنین بنایی در شهر خود باخبر باشند.
این بنا در رشت ثبت ملی شده است اما وقتی رفتم تا از نزدیک این بنا را ببینم ظاهرش شبیه به بنایی که اسم و رسمی در آثار ملی داشته باشد نبود.
مدرسه رشیدی یا همان دانشسرای عالی رشت
مدرسه رشیدی یا همان دانشسرای عالی رشت دارای دو طبقه و آجر نما است که با معماری بی نظیرش در قسمت میانه شباهت زیادی به مدل الگوی ساختمان شهرداری دارد. به گفته قدیمی ها افراد بسیار بزرگی از این دانشسرا فارغ التحصیل شده اند که افتخارآفرین کشور بوده اند.
ساختمان مدرسه رشیدی دارای پنجره های چوبی و دستگیره های برنجی است که هنوز با گذشت زمان خودنمایی می کنند.
مدرسه از یک سو به خیابان و از سوی دیگر به محوطه بزرگی راه دارد که به گفته سرایدار بنا روزگاری دارای حوضی در میان آن بوده که امروز نشانی از آن نیست.
سقف مدرسه در هر دو سمت بر اثر برف به طور کامل فروریخته است که شهرداری منطقه دو رشت در تاریخ ۱۵ بهمن ماه ۱۳۹۴ به جهت جلوگیری از خطرآفرینی آن قسمت از بام را برای عابران خالی کرده است و دیوار های این بنای منحصر به فرد قدیمی در برابر باران و برف بی دفاع است و رطوبت هر روز بیشتر در جان نیمه جان این بنا نفوذ می کند. در حال حاظر این مدرسه به عنوان انبار و کلاس هایش به عنوان پناهگاه کبوتران استفاده می شود.
ولی جهانی معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان در گفت و گو با ایسنا با اشاره به این که قدمت این بنا به اواخر دوره قاجار ودر حدود ۱۲۰ سال بیش بر می گردد گفت: به کوشش میراث فرهنگی این بنا در تاریخ ۲ مرداد ۸۷ با شماره ۲۳۰۴۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
ضرورت بازسازی
جهانی ضمن یادآوری این که ای مدرسه بعدها به‌عنوان نخستین دانشسرای مقدماتی رشت تغییر کاربری یافت افزود: سازمان میراث فرهنگی به دنبال اعتبارات جهت بازسازی و مرمت این بنا است ولی به دلیل اینکه هنوز مطمئن نیستیم که ملک برای آموزش و پرورش است یا صاحب شخصی هنوز نتوانسته ایم اقدام خاصی انجام دهیم.
معاون میراث فرهنگی گیلان ادامه داد: در شهرستان رشت فقط ۱۰۵ بنای تاریخی وجود دارد که همه آنها در فهرست ملی ثبت شده اند و برای مرمت این بناها بهره گیری از توان بخش خصوصی برای توسعه گردشگری و جذب گردشگر ضرورتی غیرقابل انکار است.
وی گفت: یگان حفاظت این اداره کل با مشارکت مردمی و انجمن های دوستدار میراث فرهنگی در صیانت از این مواریث هویت بخش تلاش می کنند اما گاهی مشکلات ملکی و مالی موجود در بنا ها موجب عقب افتادن بازسازی و مرمت می شود.
با همه مشکلات و موانع در امر بازسازی بناهای تاریخی شهر رشت، فکر ایجاد موزه تاریخ علم، دانش و فرهنگ رشت در این مدرسه می تواند نشانی از پیشتازی رشت را در یادها باقی بگذارد، شاید.
